ABC UNII EUROPEJSKIEJ

Narodziny ruchu europejskiego
Kongres, który odbył się z udziałem 750 polityków i intelektualistów z 20 krajów - a w ich liczbie byli czterej niezapomniani "ojcowie" Europy: francuski minister spraw zagranicznych, a potem premier - Robert Schuman; szef dyplomacji włoskiej - Alcide de Gasperi; późniejszy premier rządu Belgii - Paul Henri Spaak i niemiecki kanclerz - Konrad Adenauer - wytyczył cele zjednoczenia: unię gospodarczą i polityczną, życie w bezpieczeństwie, wykształcenie świadomości i tożsamości europejskiej, postęp w rozwoju cywilizacyjnym i społecznym.

Państwa i narody, które stopniowo przystępowały do organizacji integracyjnych Europy Zachodniej, miały równe prawa, co wyrażało się w trybie głosowań, zwłaszcza nad najważniejszymi decyzjami. Wystarczało, by np. na wyznaczenie siedziby Europejskiego Banku Centralnego albo na treść deklaracji o polityce wobec Europy Środkowej nie zgodziło się tylko jedno państwo, a cała debata była powtarzana dopóty, dopóki nie osiągnięto jednobrzmiącego stanowiska. Teraz, kiedy do Unii Europejskiej należy więcej niż dwukrotna liczba państwa założycielskich (15 zamiast 6), a tym bardziej w przyszłości, kiedy UE może zrzeszać nawet 27 krajów, głosowanie odbywać się będzie na nowych zasadach ( w wielu wypadkach tryb większościowy).

Twórcy zjednoczonej Europy wierzyli, że integracja zapobiegnie nacjonalizmowi, szowinizmowi, wybuchowi wojny. Pragnęli zapewnić podstawowe swobody i prawa mieszkańcom Europy oraz dostatnie życie w demokratycznych krajach.

NAJLICZNIEJSZĄ GRUPĘ PAŃSTW STOWARZYSZONYCH STANOWIĄ PAŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ

PAŃSTWA, KTÓRE ROZPOCZĘŁY NEGOCJACJE O CZŁONKOSTWO W UNII EUROPEJSKIEJ:

Sześć państw (Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg) postanowiło stworzyć Wspólnoty:

Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG - od 1.11.1993 r. nazywana Wspólnotą Europejską), która zaczęła stanowić "trzon" integracji ekonomicznej oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EUROATOM), zajmującą się współpracą w dziedzinie pokojowego wykorzystania energii jądrowej.
Trzecia organizacja to Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWW i S).

Wszystkie trzy wspólnoty są podmiotami prawa międzynarodowego i mogą być stronami porozumień międzynarodowych, jak np. układu stowarzyszeniowego z Polską. Unia Europejska nie jest podmiotem prawa międzynarodowego.

Unia Europejska to oparte na zasadzie wzajemności i solidarności porozumienie państw, które postanowiły wspólnie sprostać międzynarodowej konkurencji i razem pracować dla rozwoju społecznego i gospodarczego

Kraje, które są członkami Unii Europejskiej musiały dostosować całe swoje ustawodawstwo, zwłaszcza gospodarcze, porządek prawny i orzecznictwo do obowiązujących w UE. Musiały przyjąć "reguły gry" obowiązujące w Unii Europejskiej. Również my, przyłączając się do Unii musimy to uczynić.
Harmonizacja prawa narodowego i wspólnotowego w różnych krajach członkowskich nie następowała oczywiście z godziny na godzinę, trwała kilka lat. Producenci i handlowcy byli częstokroć przeciwni unifikacji standardów i przepisów, argumentując, że do pewnego stopnia przeczy ona zasadzie nieskrępowanej konkurencji.

Unia ekonomiczno-monetarna jest chyba najbardziej kontrowersyjną dziedziną współpracy krajów Unii Europejskiej. Jest to przedsięwzięcie na miarę XXI wieku. Wspólna waluta jest dla Europy polityczną koniecznością - podkreślają zwolennicy unii. Jeżeli chcemy utrzymać wspólny rynek musimy mieć wspólną walutę. W przeciwnym razie zintegrowany rynek znajdzie się w niebezpieczeństwie. Z opinią tą zgadzają się czołowi europejscy przedsiębiorcy, nawet ci z Wielkiej Brytanii, która - podobnie jak Dania - zagwarantowała sobie możliwość rezygnacji z przyjęcia wspólnej waluty. Po ostatecznym ustaleniu kursów walut pomiędzy państwami uczestniczącymi tworzy się unia monetarna. Od tego momentu kraje w niej uczestniczące rozliczają się już w euro. ECU, czyli umowna jednostka, używana w rozliczeniach między krajami Wspólnot, a także między nimi a partnerami handlowymi, znika.

1989
- 19 września Polska i Wspólnoty Europejskie podpisały umowę w sprawie handlu i współpracy gospodarczej.

1991
- 26 stycznia polski rząd powołał Pełnomocnika do spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej
- 16 grudnia podpisano Układ Europejski - umowę o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi oraz ich państwami członkowskimi.
- 26 listopada Polska została przyjęta do Rady Europy

1992
- 1 marca weszła w życie Umowa Przejściowa dotycząca wcześniejszego obowiązywania niektórych postanowień Umowy Stowarzyszeniowej Polski ze Wspólnotami Europejskimi (Układu Europejskiego).
- 4 lipca Sejm upoważnił Prezydenta RP do ratyfikacji Układu Europejskiego.

1993
- 9 maja Polska uzyskała status partnera stowarzyszonego Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE)
- 21-22 czerwca na posiedzeniu Rady Europejskiej w Kopenhadze określono polityczne i ekonomiczne kryteria przystąpienia krajów Europy Środkowej i Wschodniej do Unii Europejskiej.
- 17 października Prezydent RP ratyfikował Układ Europejski.

1994
- 1 lutego wszedł w życie Układ Europejski
- 8 kwietnia Polska złożyła oficjalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej.
- 8-10 grudnia Rada Europejska przyjęła w Essen postanowienia dotyczące strategii przedczłonkowskiej dla państw stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej.

1995
- 3 maja została opublikowana tzw. Biała Księga pt. "Przygotowanie krajów Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z Rynkiem Wewnętrznym Unii Europejskiej" (przyjęta na szczycie UE w Cannes).

1996
- 26 lipca Polska przesłała Komisji Europejskiej odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu niezbędnym do przygotowania opinii w sprawie wniosku Polski o członkostwo w Unii Europejskiej.
- 8 sierpnia Sejm uchwalił ustawę o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej.

1997
- 28 stycznia Rada Ministrów przyjęła i przekazała do Sejmu dokument pt. "Narodowa Strategia Integracji"Zakładano w nim, że negocjacje członkowskie rozpoczną się na początku 1998 roku i mogą zakończyć się przed rokiem 2000. Końcowym etapem będzie ratyfikacja traktatu akcesyjnego (traktatu o przystąpieniu) przez Polskę, państwa członkowskie Unii i Parlament Europejski.
- 16 lipca Komisja Europejska ogłosiła pozytywną opinię na temat polskiego wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej w AGENDZIE 2000.

1998
- 31 marca rozpoczęły się negocjacje o członkostwo w Unii Europejskiej (I posiedzenie Konferencji Międzyrządowej otwierające negocjacje z sześcioma państwami stowarzyszonymi).
- 29 kwietnia Komitet Integracji Europejskiej przyjął "Narodowy Program Przygotowania Polski do Członkostwa w UE", będący odpowiedzią na unijny dokument "Partnerstwo dla Członkostwa".
- 10 listopada otwarto w Brukseli właściwe negocjacje w siedmiu obszarach negocjacyjnych (II posiedzenie Konferencji Międzyrządowej RP-UE).
- 11 grudnia Polska złożyła 5 kolejnych stanowisk negocjacyjnych (prawo spółek, ochrona konsumenta i zdrowia, stosunki zewnętrzne, statystyka oraz unia celna).

1999
- 29 stycznia nastąpiło przekazanie przez Polskę trzech nowych stanowisk negocjacyjnych (swobodny przepływ towarów, polityka konkurencji, unia gospodarcza i walutowa).
- 12 lutego Polska przekazała swoje stanowisko dotyczące rybołówstwa.
- 19 kwietnia zamknięto negocjacje w obszarze statystyka.
- 19 maja zamknięto negocjacje dotyczące telekomunikacji i technologii informacyjnych, polityki przemysłowej oraz ochrony konsumentów i zdrowia.
- 24 maja Polska przekazała stanowisko negocjacyjne w dwóch nowych obszarach (polityka socjalna i zatrudnienie oraz energia).
- W lipcu przekazano stronie unijnej tzw. II pakiet stanowisk negocjacyjnych

Stanowisko negocjacyjne dotyczące ochrony środowiska miało być gotowe we wrześniu 1999 roku. III pakiet stanowisk negocjacyjnych (rolnictwo, polityka regionalna, budżet, wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne, kontrola finansowa oraz instytucje) Polska planowała przekazać do końca listopada 1999 r.

Podstawą współpracy między Polską i Unią Europejską jest Umowa o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, zwana również Układem Europejskim. Stwierdzono w niej, iż końcowym celem Polski jest członkostwo we Wspólnotach

Zgodnie z traktatami założycielskimi, organami (instytucjami) Wspólnot Europejskich są: Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Parlament Europejski, Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Obrachunkowy. Radę i Komisję wspierają: Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów oraz Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER).
Instytucje Unii mają siedziby w trzech miastach: Strasburgu (Parlament Europejski), Luksemburgu (Europejski Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Obrachunkowy), Brukseli (Komisja Europejska i Rada Unii Europejskiej).
Na mocy tzw. traktatu fuzyjnego, od 1967 roku wszystkie trzy Wspólnoty (Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej oraz Wspólnota Europejska) mają wspólne organy.

RADA EUROPEJSKA
Rada Europejska (nie należy jej mylić z Radą Europy i Radą Unii Europejskiej), choć nie jest w sensie formalnoprawnym organem Wspólnot Europejskich, jest jednak często uznawana za jedną z instytucji UE. Rada wytycza strategiczne cele rozwoju Unii. Powołana w 1974 roku, odbywa się w formie systematycznych spotkań szefów rządów państw członkowskich Wspólnot Europejskich. Rada zbiera się co najmniej dwa razy w roku, pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa członkowskiego, któremu przypada przewodnictwo w Unii Europejskiej. Przewodnictwo trwa pół roku i zmienia się rotacyjnie.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ
Rada Unii Europejskiej stanowi prawo w Unii. Może występować w kilku postaciach: jako Rada do Spraw Ogólnych (ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich) lub Rada Specjalna - tzw. branżowa (np. ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych, itd.). Rada Unii Europejskiej wypracowuje i koordynuje politykę wewnętrzną i zagraniczną UE.

KOMISJA EUROPEJSKA
Nazywana jest "strażnikiem traktatów". Do jej kompetencji należą: prawo inicjatywy ustawodawczej, reprezentacja interesów i koordynacja działań Wspólnot (wewnątrz i na zewnątrz Unii Europejskiej), kontrola stosowania prawa wspólnotowego (europejskiego) oraz realizacja postanowień zawartych w traktatach i aktach prawnych przyjętych przez Wspólnoty. Obecnie Komisja liczy 20 komisarzy wybieranych na 5 lat (jeden lub dwóch komisarzy z każdego państwa członkowskiego, w tym przewodniczący i jego dwóch zastępców).

PARLAMENT EUROPEJSKI
Parlament Europejski nie stanowi prawa w Unii Europejskiej, ale uczestniczy w procesie decyzyjnym. Ma też uprawnienia dotyczące uchwalania budżetu, przyjmowania nowych członków oraz zatwierdzania układów stowarzyszeniowych. Kontroluje pracę Komisji Europejskiej. Może także ustanawiać tymczasowe Komitety Dochodzeniowe, badając ewentualne wykroczenia lub nieprawidłowości w stosowaniu prawa wspólnotowego (europejskiego). Wybiera Rzecznika Praw Obywatelskich. Parlament składa się z przedstawicieli państw członkowskich UE, wybranych w wyborach powszechnych i bezpośrednich (na okres 5 lat). Obecnie liczy 626 deputowanych.

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
Trybunał Sprawiedliwości zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego. Orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot z traktatami Wspólnot. Rozpoznaje spory między państwami lub między Komisją Europejską i państwami, wynikające ze stosowania prawa europejskiego. Trybunał składa się z 15 sędziów.

Państwa, które Unia ocenia jako najlepiej przygotowane do członkostwa, rozpoczęły rozmowy na ten temat 27 kwietnia 1998 roku. W tej grupie znalazły się: Polska, Czechy, Węgry, Estonia, Słowenia, Cypr. Innymi krajami deklarującymi chęć dołączenia do Unii i w związku z tym rychłego podjęcia negocjacji są: Litwa, Łotwa, Słowacja, Bułgaria, Rumunia ale, w opinii UE, przygotowane gorzej, nie mają jeszcze wyznaczonego terminu podjęcia rokowań. Postępy w przygotowaniu są przez UE regularnie oceniane.
Znalezienie się w pierwszej grupie państw zaproszonych do rozmów nie daje jednak pewności, że do Unii wejdzie się w pierwszej kolejności, ani też tego, iż sześć państw dostanie się do tej organizacji razem, w jednym terminie.
Uzyskanie członkostwa zależy od wielu czynników - przede wszystkim od tempa reform gospodarczych i politycznych uwzględniających oczekiwania, wymogi, normy obowiązujące państwa należące do Unii oraz od zdolności UE do otwarcia się na wschód.
Pod koniec kwietnia 1998 r. rozpoczął się przegląd prawa każdego z państw kandydujących pod kątem jego zgodności z prawem obowiązującym w Unii. Celem przeglądu jest zakwalifikowanie każdego z aktów prawnych UE, których jest kilkanaście tysięcy, do jednej z trzech poniższych kategorii:

Prawo jest instrumentem, za pomocą którego dokona się integracja Polski z Unią Europejską właściwie na każdej płaszczyźnie. Nie oznacza to jednak, że dostosowując się do kryteriów obowiązujących w "15"musimy bezkrytycznie przyjmować wszystkie unijne rozwiązania. Wystarczy jak będziemy mieli podobne, nie zawsze identyczne.

prawo celne
prawo o spółkach
podatki od przedsiębiorstw
ochrona pracownika
zasady konkurencji
ochrona sanitarna roślin i zwierząt
podatki pośrednie (VAT, akcyza)
transport

prawo bankowe
rachunkowość
własność intelektualna
usługi finansowe
ochrona zdrowia i życia ludzkiego
ochrona konsumenta
normy i przepisy techniczne
środowisko naturalne.

Chodzi o to byśmy mogli bez kolizji uczestniczyć w międzynarodowym obrocie.
Obowiązek dostosowania prawa mówi o zbliżaniu się, nie zaś osiągnięciu już dziś wszystkich unijnych kryteriów. Nie oznacza również, że musimy przyjmować identyczne regulacje jak te, które obowiązują w poszczególnych krajach należących do Unii Europejskiej. Chodzi raczej o to, by pasowały do unijnych rozwiązań i z nimi harmonizowały.

Unia Europejska stara się wspierać rodziny
Dotyczy to w szczególności:

Jedną z podstawowych zasad działania UE jest zasada subsydiarności, zgodnie z którą Unia podejmuje działania tylko wtedy, gdy na poziomie Wspólnot można znaleźć rozwiązania lepsze niż na poziomie narodowym. Zasada ta dotyczy także polityki rodzinnej i daje pierwszeństwo inicjatywom oddolnym (czyli najpierw rodzina, potem społeczność lokalna, następnie państwo i Unia Europejska).

Urlopy rodzicielskie. Pracownicy obu płci (a więc także ojcowie) mają niezbywalne prawo do urlopu rodzicielskiego w przypadku narodzin lub adopcji dziecka (minimum 3 miesiące).

Ochrona macierzyństwa. Państwa członkowskie mają obowiązek wprowadzania środków służących poprawie bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży oraz w okresie poporodowym.

Czas pracy. Także podlega kontroli i nie może przekraczać 48 godzin tygodniowo (wraz z zajęciami w godzinach nadliczbowych). W praktyce tygodniowy czas pracy w poszczególnych państwach członkowskich jest krótszy i wynosi od 35,5 godz. w Holandii do 40,6 godz. w Wielkiej Brytanii. W krajach UE czas pracy kobiet jest krótszy.

Odpoczynek i urlopy. Każdemu pracownikowi należy się minimum odpoczynku na dobę (11 godzin) i dodatkowo w tygodniu 24 godziny, nie licząc niedzieli. Minimalny wymiar corocznych płatnych urlopów to cztery tygodnie. Dzięki tym regulacjom, łatwiej pogodzić życie zawodowe z rodzinnym.
Unijne normy chronią także młodocianych, wprowadzając zakaz zatrudniania dzieci oraz ochronę pracowników poniżej 18 roku życia.
Prawa związane z zasadą swobodnego przepływu osób przysługują nie tylko samym pracownikom, ale ich rodzinom. Dzięki temu, osoby poszukujące pracy na obszarze UE nie muszą zostawiać swoich rodzin w kraju ojczystym. Do takiego pracownika mogą dołączyć: współmałżonek, rodzice oraz dzieci do 21 roku życia.

Europejskie Obserwatorium Państwowych Polityk Rodzinnych
(The European Observatory of National Family Policies). Działa przy austriackim Instytucie Studiów nad Rodziną.Utworzono je w 1989 roku.
Obserwatorium:

Prawa obywateli w Unii Europejskiej
Każdy obywatel państwa członkowskiego ma prawo do:

W Unii Europejskiej obowiązuje zasada, że decyzje powinny być podejmowane jak najbliżej obywatela. Przystąpienie do Unii oznacza uznanie równorzędności świadectw i dyplomów, swobodę wyboru miejsca pracy, założenia firmy, podjęcia nauki, sprzedaży samochodu w każdym kraju Unii, bez formalności podatkowych, a po przystąpieniu do unii walutowej - swobodne posługiwanie się wspólną walutą europejską euro, europejskich norm ekologicznych, stosowanie nowoczesnych, przyjaznych środowisku i zdrowiu technologii, mniejsze zużycie surowców i energii, większą konkurencję, lepszą ochronę konsumentów.
Prawa Unii zobowiązują do równej płacy za taką samą pracę dla kobiet i mężczyzn, a także kwestie równości szans i jednakowego traktowania kobiet i mężczyzn. Karta Praw Socjalnych deklaruje prawo dzieci i młodzieży do ochrony podczas zatrudniania, prawo do poprawy warunków pracy i życia, a także prawo do informacji, konsultacji i uczestnictwa pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwami.
Komisja Praw Kobiety, która jest komisją badawczą Parlamentu Europejskiego sporządza raporty, odbywa przesłuchania i reprezentuje na forum Unii interesy kobiet w najrozmaitszych kwestiach. W strukturach Unii działa Doradcza Komisja ds. Równości Szans i nieformalna Rada Ministrów ds. Kobiet.

Europa Regionów oznacza włączenie trzeciego szczebla władzy - samorządów i władz terytorialnych - do europejskiego procesu integracji i struktur decyzyjnych.

Regiony to nowa wizja integracji europejskiej uwzględniająca samodzielność niższych szczebli politycznych, a także przybliżenie procesu decyzyjnego do obywateli.

Euroregiony to obszary współpracy przygranicznej. Powstały jako wynik porozumienia przygranicznych samorządów lokalnych i regionalnych. Ich celem jest współpraca gospodarcza, rozwój połączeń komunikacyjnych, ochrona środowiska, kultura i edukacja, turystyka.

Komitet Regionów jest organem doradczym, z którym Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska konsultują się w sprawach regionalnych i lokalnych. Składa się z 222 przedstawicieli regionalnych i lokalnych samorządów. Mają oni bezpośredni wpływ na decyzje jakie zapadają w Brukseli.
Cele polityki strukturalnej

Fundusze strukturalne Unii Europejskiej
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Uczestniczy w inwestycjach produkcyjnych i infrastrukturalnych dotyczących zdrowia i oświaty, transeuropejskich sieciach transportowych, telekomunikacyjnych i energetycznych, wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa w ich projektach innowacyjnych i turystycznych.

Europejski Fundusz Społeczny
Pomaga w zwalczaniu bezrobocia przez ułatwianie dostępu do rynku pracy, tworzenie nowych miejsc pracy, podnoszenie kwalifikacji, doskonalenie szkolnictwa.

Europejski Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnej
Wspiera przedsięwzięcia strukturalne w rolnictwie, restrukturyzację produkcji, ofertę uzupełniającą dla rolników.

Inne fundusze
Fundusz Spójności
Wspomaga inwestycje dotyczące ochrony środowiska, rozbudowy transeuropejskich sieci komunikacyjnych.

Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa
Finansuje specjalne przedsięwzięcia strukturalne dotyczące rybołówstwa, przetwarzania i sprzedaży wyrobów, modernizacji floty, ochrony zasobów morskich.
Fundusze strukturalne pokrywają zwykle 50-75% ogólnych kosztów projektów.

Rolnictwo należy do głównych obszarów aktywności gospodarczej Unii Europejskiej. Celem Wspólnej Polityki Rolnej, obejmującej rolnictwo i handel produktami rolnymi, jest przede wszystkim zapewnienie odpowiedniego poziomu życia społeczności wiejskiej.
Wspólna Polityka Rolna opiera się na trzech zasadach:

Koszt Wspólnej Polityki Rolnej obejmuje 42,2% całego budżetu Unii Europejskiej. Również przeważająca część ustawodawstwa Wspólnoty Europejskiej dotyczy rolnictwa.

Słabości

Atuty

Rolnictwo wytwarza 6% produktu krajowego brutto, zatrudniając przy tym 25% wszystkich pracujących,

Produkcja warta 100 000 ECU to efekt pracy 27 osób. W Holandii czy Danii wystarczą do tego dwie osoby.

Wyłącznie z rolnictwa utrzymuje się tylko jedna czwarta ludności związanej z indywidualnymi gospodarstwami rolnymi.

Zaledwie jedna trzecia gospodarstw posiada zdolność do samodzielnego inwestowania.

Niskie zużycie nawozów mineralnych i pestycydów odpowiada zapotrzebowaniu na zdrową żywność.

Większe zasoby ziemi umożliwiają mniej intensywną, a więc bardziej ekologiczną produkcję.

Polska wieś jest zdecydowanie młodsza: 65% rolników, szczególnie w dużych gospodarstwach, nie przekroczyło 54 roku życia.

Informację przygotowano w ramach projektu, który uzyskał dofinansowanie ze środków pomocowych Unii Europejskiej (PHARE).

W Urzędzie Gminy i Miasta w Piszu, ul.Gizewiusza 5 (pokój 39) można skorzystać z publikacji zawierających informacje o Unii Europejskiej i problemach integracyjnych, a także o możliwościach skorzystania z programów pomocowych.

	LUDNOŚĆ	POWIERZCHNIA
	(TYS.)	(TYS. KM KW.)
*POLSKA*	38 650	312,7 tys. km²
UNIA EUROPEJSKA	376 000	3 235 tys. km²
EUROPA	729 000*	10 000 tys. km²
ŚWIAT	5 849 000*	135 641 tys. km²